چه زمانی می توان برای عدم انجام تعهد قرارداد را فسخ کنیم؟

قرارداد ها طبق حکم قانون، لازم الاتباع هستند به این معنا که تا زمانی که باقی هستند باید اجرا شوند و هر چه در قرارداد توافق شده است مانند قانون بین طرفین باید اجرا شود و طرفین مکلف هستند که تعهدات و قول و قرار های خود را در قرارداد ایفا کنند و به عبارتی وفای به عهد کنند.

اما مسئله این جاست که اگر یکی از طرفین، از انجام تعهد خودداری کرد باید چکار کنیم آیا امکان فسخ قرارداد وجود دارد یا خیر؟

برخورد های نظام های قانونی با این مسئله ممکن است متفاوت باشد در ادامه به این مورد در حقوق ایران بیشتر می پردازیم.

موارد فسخ قرارداد چیست؟

در این باره باید گفت که در ایران اصل بر این است که قرارداد را نمی توان به هم زد و فسخ کرد؛ زیرا اصل بر لازم بودن و غیر قابل فسخ بودن قرارداد هاست.

حال در مواردی قانون تعیین کرده در زمانی که ممکن است یکی از طرفین در معامله ضرر کند به وی حق فسخ اعطا می کند مانند خیار عیب، خیار غبن، خیار تدلیس و… برای این موارد می توان از همین سایت بحث خیارات قانونی را مطالعه کنید.

 کسی که تعهد را انجام نمی دهد

در اینجا به طور مستقیم نمی توانیم با اظهار نامه حق فسخ اعمال کنیم؛ چون در واقع کسی که از انجام تعهد تخلف کرده، باید از دادگاه بخواهیم که وی را الزام کند به انجام تعهد؛ یعنی باید در دادگاه به جای دعوای تایید فسخ باید دعوای الزام به ایفای تعهد طرح بشود و دادگاه پس از محکومیت فرد، از طریق حکمی که اجرای احکام (نه از طریق زور و نیروی انتظامی) ابلاغ می کند او را ملزم به اجرا می نماید؛ حال اگر فرد، تعهد را انجام نداد می توان هزینه انجام تعهد را از او گرفت و سپس به وسیله کسی دیگر آن تعهد را انجام داد.

حال اگر تعهد به شکلی باشد که شرط شده است که حتما خود فرد متعهد آن را انجام بدهد فرد طلبکار یا خواهان می تواند آن زمان قرارداد را فسخ کند.

چه زمانی می توان برای عدم انجام تعهد قرارداد را فسخ کنیم؟

برای عدم انجام تعهد در بالا گفته شد که ابتدائا زمانی می توان قرارداد را فسخ کرد که از دادگاه الزام فرد به انجام تعهد خواسته شود حال اگر با این کار هم این امر ممکن نشد آن زمان می توان قرارداد را فسخ کرد.

اما نکته مهم این است که شاید الزام و دعوای الزام در حال حاضر باعث سردرگمی بیشتر افراد بشود؛ زیرا ممکن است دیگر هیچ کدام از طرفین میلی و اشتیاقی به ادامه قرارداد و انجام آن نداشته باشند اما طلبکار بر خلاف آن باید طبق حکم قانون ابتدا دعوای الزام متعهد را طرح کند. راه حل این کار را در ادامه خواهیم گفت.

راه حل فسخ بدون دعوای الزام به انجام تعهد

راه حلی که می توان قرارداد را بدون الزام کردن و به طور مستقیم فسخ کرد این است که ما در قرارداد شرط کنیم اگر یکی از طرفین از انجام تعهد خود تخلف کند و آن را انجام ندهد ما مستقیما و بدون تشریفات حق داریم که قرارداد را فسخ کنیم؛ دیگر در اینجا دادگاه هم به توافق طرفین احترام می گذارد و بدون دعوای الزام دعوای فسخ را قبول می کند.

در حالی که اگر این شرط نباشد دادگاه دعوای فسخ را رد می کند زیرا حرفش این است که شما ابتدا باید الزام کنید و اگر ممکن نشد سپس فسخ صورت پذیرد. پس نحوه تنظیم قرارداد هم مهم خواهد بود.

موارد فسخ به صورت مستقیم

در مواردی لازم نیست که ما ابتدا طرح دعوای الزام کنیم که می توانیم مستقیما آن قرارداد را فسخ کنیم.

مثل آنکه در قرارداد شرط شده باشد که فرد ضامن بدهد اما تخلف کند یا آنکه شرط شده رهن بدهد و تخلف کرده همچنین درباره شروطی که ضمن اجاره انجام‌ می شود نیز مستقیما می توان قرارداد را فسخ کرد.

مشاوره حقوقی فسخ قرارداد به دلیل عدم انجام تعهد

عدم انجام تعهد ممکن است ناشی از موارد و علل مختلفی باشد و در این راستا حتی می توان خسارت عدم انجام تعهد را نیز دریافت کرد. برای راحتی کار بهتر است از همان ابتدا تنظیم قرارداد خود را به متخصص امور قرارداد ها بسپارید تا هم ابهام آن کمتر شود هم ضمانت اجرای بهتری برای تخلفات در آن در نظر گرفته شود.

همچنین مورد دیگر این که در دعوای فسخ لازم است اگر قرارداد به خوبی تنظیم نشده دعوای الزام را طرح کنید که بهتر است این مورد را برای پیشبرد دعوا به وکیل دادگستری بسپارید تا با سرعت بیشتر کار ها پیش برود و این که می توانید از مشاوران موسسه نیز مشاوره دریافت کنید و از جزئیات امر آگاه شوید.

اقدام خود سر و بدون مشورت ممکن است به قرار رد دعوا منجر بشود که در آرای دادگاه ها نیز ملاحظه می شود که به دلایل مختلف دعوای فرد پس از صرف زمان و هزینه زیاد رد می شود.

نتیجه گیری

فسخ به دلیل عدم انجام تعهد در بسیاری از موارد نیاز به این دارد که در دادگاه، دعوای الزام به ایفای تعهد طرح شود. البته در استثنائاتی می توان بدون طرح این دعوا مستقیما قرارداد را فسخ کرد که مختصرا در بالا به این امر اشاره شد.

برای فسخ مستقیم به دلیل عدم انجام تعهد بهترین راه حل تنظیم درست و بجای قرارداد است که به آن اشاره کردیم.